آشنایی با کدکس
تردیدی نیست که سلامت جامعه بستگی مستقیم با کیفیت محصولات کشاورزی و مواد غذایی فراوری شده دارد و لذا نیاز به تدوین استاندارد در این زمینه بسیار ضروری است.
بـر اسـاس پیشـنهاد یازدهمیـن كنفرانـس سـازمان خواربـار و كشـاورزی (فائـو، FAO )و بیسـت ونهمین اجـلاس سـازمان بهداشـت جهانـی (WHO) كنفرانـس مشـتركی در سـال 1963 توسـط WHO/FAO در رم برگـزار شـد. در همین کنفرانس تشـكیلات جدیـدی به نام «كمیسـیون تدویـن آییننامـه مـواد غذایی» با هدف اجرای اسـتاندارد مشــترک مــواد غذایــی برای تمام مــواد غذایی از خام تا نیمه تبدیل شده و تبدیل شده به وجـود آمـد و کمیتـه مشـترک دو سـازمان WHO/FAO با نام «کدکس» مأموریـت تدوین ایـن مقررات را بـا همـکاری و از طریـق مؤسسـات تدوین کننده اسـتانداردهای غذایی کشـورهای مختلف عهده دار اسـت.
كدكـس مـواد غذایـی مجموعـه ای از اسـتانداردهای جهانی ایمنی و كیفیت مـواد غذایی، نظامنامه های جهانی و سـایر خطوط راهنمای ایمنی برای حفاظت از بهداشت مصرف‌كننده و تصحیـح تجـارت جهانی اسـت.
اصطلاح «كدكس الیمنتاریوس» ریشه لاتین دارد و به معنـای «قانون غذا» اسـت و به صورت هماهنگ بـا قوانین دیگر مانند قانون رعایت بهداشـت و كیفیت در تولید به اجرا درمی آید. ایــن كمیســیون، اســتانداردهای جهانی بســیاری از محصــولات غذایــی و مــوارد ویــژه ای مانند باقیمانــده
آفت‌كشها، افزودنیهای غذایی، باقیمانده داروهای دامی، بهداشــت، آلوده‌كننده های غذایی، نشانه گذاری
و... را تدوین کرده اسـت. دولتها برای تعییـن و ارتقـای سیاسـتگذاریهای مرتبـط بـا سیسـتم كنتـرل غذایی ملی، از پیشـنهادهای كدكـس اسـتفاده می کنند.
کمیسیون کدکس با هدف هنماهنگی و تعامل بین کشورهای عضو، به صورت سالانه اجلاس خود را در شهرهای رم ایتالیا و ژنو سوئیس به صورت نوبتی برگزار می کند و چهار کمیته اصلی دارد:
1. کمیته موضوعات عمومی
2. کمیته محصولات مواد غذایی
3. کمیته ویژه بین دولتها
4. کمیته منطقه ای
ایران در سال 1368به عضویت این کمیسیون پیوست؛ تاکنون جمعاً 186 کشور عضویت کمیسیون های کدکس الیمنتریوس را پذیرفته اند. مسئول هماهنگی این کمیته در ایران با سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران وابسته به وزارت صنایع می باشد. وظایف و شیوه کار کمیسیون کدکس الیمنتریوس ابتدا در کمیسیون مشترکWHO و FAO در سال 1963 که کمیسیون تاسیس یافت تعیین گردید و در سال 1970 مورد تجدیدنظر اولیه و سپس در سال 1993 مجدداً مورد تجدیدنظر اساسی قرار گرفت. طبق ماده 1 کمیسیون اهداف آن عبارتند از:
- حفظ سلامت مصرف کنندگان و ایجاد اطمینان در تجارت مواد غذایی
- ارتقاء هماهنگی کلیه استانداردها که توسط سازمان بین المللی و غیر وابسته به دولت ها.
- تعیین اولویت ها و تشویق و راهنمای تهیه پیش نویس استاندارد با کمک سازمان های ذیربط.
- نهایی کردن استانداردهای تهیه شده تحت عناوین بالا و پس از تصویب و تایید دولت ها، انتشار آنها توسط کدکس الیمنتریوس.
- اصلاح و انجام تغییرات استانداردهای منتشر شده ناشی از توسعه صنعت.
