تمام تولیدکنندگان مواد غذایی فارغ از نوع محصول تولیدی و اندازه شرکت، مسئولیت ایمنی محصولات و رفاه مصرف‌کنندگان را به‌عهده دارند و نیز با هدف تسهیل تجارت استانداردهای مواد غذایی ایجاد شدند. عواقب غذای ناایمن برای مصرف‌کننده می‌تواند امری بسیار جدی باشد. در کارخانه های تولید مواد غذایی الزامات استانداردهای مهم مرتبط پیاده سازی شده و پس از آن فرایند ممیزی برای بررسی انطباق سیستم کارخانه با این الزامات انجام می شود، شش مورد از استانداردهای مهم صنایع غذایی شامل موارد زیر هستند:
- استاندارد ایزو 22000 (سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی)
- استاندارد HACCP (نقاط کنترل بحرانی تجزیه و تحلیل خطر)
- استاندارد IFS FOOD (استاندارد بین المللی برای ارزیابی انطباق محصول و فرآیند)
- استاندارد GMP (تولید در شرایط خوب)
- استاندارد حلال
- استاندارد سیستم مدیریت کیفیت ISO9001
استانداردهای ردیف اول و دوم برای صادرات ضروری است، همچنین برای صادرات به کشورهای مسلمان ردیف پنجم مورد نیاز است و برای صادرات به اروپا ردیف سوم. ردیف پنجم برای صادرات محصولات غذایی و آشامیدنی به کشورهای مسلمان ضروری یا مهم است.
| دانلود متن فارسی استاندارد ISO22000 ویرایش سال 2018 | ISO22000.pdf |
| دانلود متن فارسی استاندارد iso9001 ویرایش سال 2015 | ISO9001-1396.pdf |
در ادامه این شش استاندارد معرفی شدنده اند:
1- استاندارد ایزو 22000: سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی
ایزو 22000 یک استاندارد بین المللی پایه ای است که بر سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی تمرکز دارد. این استاندارد یک چارچوب جامع برای شناسایی و کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی، تضمین ایمنی محصولات غذایی از مزرعه تا چنگال را فراهم می کند.
2-استاندارد HACCP
استاندارد تجزیه و تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی (HACCP) که مخفف Hazard Analysis Critical Control Point است، یک رویکرد سیستماتیک برای مدیریت ایمنی مواد غذایی است که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده است و نقشی محوری در صنایع غذایی ایفا می کند. HACCP بر شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات بالقوه در فرآیند تولید غذا برای اطمینان از ایمنی محصول نهایی تمرکز دارد.
3- استاندارد IFS FOOD
استاندارد بین المللی برای ارزیابی انطباق محصول و فرآیند یا همان IFS Food یک استاندارد بین المللی برای ارزیابی انطباق محصول و فرآیند در رابطه با ایمنی و کیفیت مواد غذایی است. استاندارد IFS Food برای تامین کنندگان در تمام مراحل فرآوری مواد غذایی پس از مرحله کشاورزی اعمال می شود.
4- استاندارد GMP
Good Manufacturing Practices یا شیوه های تولید خوب (GMP) مجموعه ای از اصول و استانداردهای مدیریت کیفیت شناخته شده بین المللی است که در صنایع دارویی، غذایی و ... بسیار مهم است. GMP تضمین می کند که محصولات به طور مداوم مطابق با استانداردهای کیفیت تعیین شده تولید و کنترل می شوند و در نتیجه ایمنی، کارایی و کیفیت آنها را تضمین می کند.
براي رعايت اصول GMP راهنماهاي بين‌المللي Codex 97/13 و قسمت ضمائم EEC 93/43 مورد استفاده قرار مي‌گيرد. عملیات تولیدی خوب بخشی از یک سیستم کیفیت است که تولید و آزمایش مواد غذایی، مواد دارویی، محصولات دارویی و دستگاه‌های پزشکی را پوشش می‌دهد و شامل دستورالعمل‌هایی است که جنبه‌های تولید و تست را مشخص می‌کنند و می‌توانند بر کیفیت محصولات تاثیر بگذارند. به عنوان برخی از دستورالعمل‌های GMP می‌توان به ساختمان‌ها و تاسیسات، بهداشت پرسنل، تجهیزات، کنترل حیوانات موذی، مواد اولیه، آموزش کارکنان، شکایات و تولید اشاره کرد.
5- استاندراد حلال
استاندارد حلال مجموعه ای از دستورات غذایی و سبک زندگی است که در احکام شرعی دین اسلام ریشه دارد. رعایت این استانداردها برای کسب و کارهایی که به دنبال پاسخگویی به مصرف کنندگان مسلمان یا ورود به بازار جهانی حلال هستند، ضروری است. محصولات با علامت استاندارد حلال برای مصرف‌کنندگان مسلمان جذابیت بیشتری دارد. این استاندارد بر آنچه در شرع (حلال) و (حرام) شمرده شده است، به ویژه در مورد غذا و نوشیدنی، حاکم است. استانداردهای حلال به صنایع غذایی محدود نمی شود. آنها همچنین به بخش های دیگری مانند لوازم آرایشی، دارویی و مالی نیز گسترش می یابند.
6- استاندارد سیستم های مدیریت کیفیت ISO9001
سیستم مدیریت کیفیت یک روش اداره سازمان است که به بهبود عملکرد سازمان کمک کرده و توان تولید مستمر محصول با کیفیت را به شرکت می دهد. علاوه بر این فرصت هایی برای افزایش رضایت مشتری را فراهم می کند؛ به ریسک ها و فرصت های مرتبط با اهداف سازمان و محیط کسب و کار می پردازد و با یک رویکرد فرایندی و چرخه «طرح ریزیPlan، اجرا Do، بررسی Ceck و اقدامAct» در همه واحدها و فعالیتهای سازمان به دنبال بهبود مستمر است.
